در فهرست باغ های ایرانی که به ثبت جهانی رسیده اند، دست روی باغ دولت آباد یزد می گذاریم که سرسبزی درختان سر به فلک کشیده، صدای آب و گذرگاه زیبایش خستگی ها و روزمرگی ها را از تن می زداید. باغی تماشایی که نمونه ای شگفت انگیز از بادگیر را نیز در خود جای داده و از زمان افشاریه تا کنون سرد و گرم روزگار چشیده است. می خواهیم برای تان از تاریخچه باغ دولت آباد یزد بگوییم و سفری تاریخی را تجربه کنیم. از کنار معماری باغ دولت آباد یزد هم نمی توان به سادگی گذشت؛

چرا باغ دولت آباد؟


  • باغ دولت آباد یکی از 9 باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به چشم می خورد و شهرت بین المللی دارد.
  • این باغ بلندترین بادگیر جهان را در خود جای داده و از نظر معماری، بسیار ارزشمند است.
  • در فضای چشم نواز این باغ و ساختمان قدیمی آن کافه ای سنتی وجود دارد که می تواند لحظات خوشی را برای شما بیافریند.
  • شب های زیبا و خیره کننده ای در این باغ انتظارتان را می کشد.
  • یکی از زیباترین ساختمان های حکومتی و تاریخی یزد در این باغ قرار دارد.
باغ دولت آباد در شب | Photo by : Unknown

آشنایی با باغ دولت آباد یزد | خنکای نسیم در میان شهر کویری

در میان شهر یزد که با آغوش گرم خورشید عجین شده است، فضایی دل انگیز وجود دارد که برای لحظاتی تو را از شهر و دغدغه هایش دور می کند. در بلوار دولت آباد این شهر، ورودی ساده ای با تابلوی باغ دولت آباد، رهگذران را به سوی خود می خواند. به هنگام ورود باید از یک هشتی زیبا بگذری که با نمایش معماری ایرانی روحت را نوازش می دهد و با غرفه های صنایع دستی سفالین از تو استقبال می کند. قدم به درونش که می گذاری بادگیر بلندی را در انتهای گذرگاه باغ می بینی که تا میانه آبی آسمان پیش رفته و قد کشیده است.

باغ دولت آباد یکی از قدیمی ترین باغ های ایرانی و دارای آوازه ای جهانی است و بیش از 260 سال قدمت دارد. در هر گوشه از وسعت 6.4 هکتاری این باغ نشانه ای از بهشت به چشم می خورد که بازدیدکنندگان را به دنیای دیگری می برد. درختان میوه مانند انگور و سرو و کاج در همه جا به چشم می خورند و در فصل بهار بوی گل های محمدی و سرخ به مشام می رسد.

از میان درختان و از کنار جوی آب به ساختمان معروف باغ می رسیم که بلندترین بادگیر خشتی جهان را بر فراز خود دارد و حس غرور و افتخار به هنر بی بدیل معماری ایرانی را در دل زنده می کند.

همه چیز به همین نگاه سطحی ختم نمی شود، کمی بیشتر که از ویژگی های باغ بدانید تازه متوجه می شوید که چگونه سازندگان آن قوانین معماری را به کار گرفته اند تا در میان این شهر کویری چنین باغ سرسبزی خلق کنند و شاهکاری کم نظیر را بیافرینند.

باغ دولت آباد | Photo by : Arteen Arakel Lalabekyan
باغ دولت آباد | Photo by : Unknown

تاریخچه باغ دولت آباد یزد

در زمان افشاریه، محمد تقی خان بافقی ملقب به خان بزرگ، عنوان حاکم و والی یزد را در دست داشت. وی سرسلسله خاندان خوانین یزد به شمار می رفت و پدر عبدالرضاخان یزدی (حاکم بعدی یزد) و جد سلطانعلی خان وزیر افخم (وزیر دوره قاجار) و خانواده‌های افخم ابراهیمی و افخمی بود. او در سال 1160 هجری قمری همزمان با اواخر دوره افشاریه باغی را بنا نهاد. این باغ در دوره بعد به عنوان محل اقامت حاکم وقت و معاصر با شاهرخ میرزا و کریم خان زند مورد استفاده قرار گرفت. طولی نکشید که در دوره زندیه این بنا به عنوان مجموعه ای چشم نواز به هشت باغ دولت آباد مشهور شد و نامش بر سر زبان ها افتاد.

باغ دولت آباد در زمان محمد تقی خان، خارج از حصار شهر یزد قرار داشت و سمت شمالی باغ به خیابانی پردرخت منتهی می شد. تعداد این درختان به حدی بود که مانع دید از خارج به داخل باغ می شدند و فضایی دور از چشم همگان را در باغ ایجاد می کردند. این خیابان به هزار درخت شهرت داشت و با عرض 4 تا 5 متر و طولی بیش از 20 کیلومتر تا رحیم آباد ادامه می یافت. ضلع شرقی باغ نیز به خیابانی به طول 8 کیلومتر محدود می شد و از سمت غرب، باغ به مسیل رودخانه ای خشک می رسید.

با گسترش شهر در دوران قاجاریه، این باغ به دروازه چهارمنار (یکی از دروازه های شهر یزد) متصل شد اما همچنان خارج از محدوده شهر قرار داشت. با گذشت زمان، شهر بزرگ و بزرگتر شد و بافت شهری اطرف باغ را پر کرد. در دوران پهلوی با گسترش ساخت و ساز در حومه شهر، ساختمان ها پیرامون باغ را فرا گرفتند و به تدریج باغ به جایی در مرکز شهر یزد تبدیل شد.

مرحوم محمدتقی خان در اواخر حیات خود مجموعه باغ دولت آباد، قنات دولت آباد و بخشی از زمین هایی را که به وسیله این قنات آبیاری می شد، وقف چهارده معصوم کرد. وی همچنین بخشی از این اراضی را به فرزند خود بخشید تا آنها را اداره کند.

قنات دولت آباد وقف نامه مفصلی دارد که در بخشی از آن چنین نوشته شده است:

بر هیچ احدی مباح و روا نیست که پیش از گذشتن آب از باغ مذکور در آن تصرف نماید، اگر چه فی المثل، همه آب دادن یک وجب زمین باشد. مگر در صورتی که به جهت آفات سماوی، کمی آب به جایی برسد که گذشتن آب از باغ ممکن نباشد که در این صورت متولی را جایز است که در هر موضع که صلاح باشد آب را به مصرف برساند.

خدا لعنت کند آن کسی را که قبل از بیرون آمدن آب از این باغ، حتی به اندازه سیراب کردن گنجشکی از آن استفاده کند. محصول اینجا وقف بارگاه مولا در نجف است.

این باغ برای مدت ها محل اقامت کریم خان زند بود و مدتی نیز در دوره قاجاریه عبدالرضاخان یزدی، که با شاهزادگان قاجاری به مبارزه برخاسته بود، در آن زندگی می کرد. پس از قاجار این باغ برای مدتی متروکه شد تا آنکه از سال 1348 تا 1364 وزارت فرهنگ و هنر این باغ را از اداره اوقاف اجاره کرد و به دفتر حفاظت آثار باستانی کشور سپرد.

در سال 1348، عملیات مرمت و بازسازی باغ دولت آباد توسط این دفتر آغاز شد و بخش هایی از مجموعه شامل عمارت تالار آیینه، عمارت مستخدمین، آشپزخانه ها، عمارت تهران، قسمت ساباط (کوچه سرپوشیده) و آب انبار عمارت حرمخانه، عمارت بادگیر و عمارت سرو و عمارت بهشت آیین مورد مرمت قرار گرفت. بار دیگر در فاصله سال های 1355 تا 1361 عملیات باغ سازی و محوطه سازی در این باغ تاریخی صورت گرفت اما هیچ وقت رونق زمان محمدتقی خان به آن بازنگشت. امروزه باغ دولت آباد یزد به عنوان یادگاری ارزشمند از دوره‌های افشاریه و زندیه به شمار می رود و به عنوان جاذبه ای تماشایی مورد بازدید قرار می گیرد.

عکس قدیمی باغ دولت آباد | Photo by : Unknown
عکس قدیمی باغ دولت آباد | Photo by : Unknown

معماری باغ دولت آباد

طرح باغ دولت آباد یکی از اصیل ترین و بدیع ترین طرح های باغ ایرانی را به نمایش می گذارد. در واقع این باغ چهار بنای اصلی را در بر می گرفته که سه مورد از آنها به نام هشتی، تالار طنبی و سردر هنوز هم وجود دارند و قسمتی از اتاق های زمستانی نیز به چشم می خورند؛ اما باقی ساختمان ها و حتی محوطه آنها از بین رفته و تنها 40000 متر مربع از کل باغ باقی مانده است.

سطح باغ دو بخش مستطیل شکل را در بر می گیرد که ابعاد یکی از آنها 116 در 274 متر و دیگری 104 در 278 متر است و به صورت عمود بر روی یکدیگر قرار دارند. این دو مستطیل دو بخش مختلف باغ و به عبارت دیگر اندرونی و بیرونی آن را تشکیل می دهند که در معرفی بخش های مختلف باغ به آنها می پردازیم.

مصالح به کار رفته در بنای باغ | انتخاب سوال برانگیز معماران

سنگ های مرمر شاخص ترین مصالحی هستند که در ساخت باغ به کار رفته اند. این سنگ ها از شهر مراغه به اینجا آورده شده اند که بسیار بحث برانگیز است چراکه سنگ مرمر یزد همیشه در مرغوبیت و کیفیت شهرتی خاص داشته و زبانزد خاص و عام بوده است اما اثری از آن در باغ دولت آباد دیده نمی شود.

باغ دولت آباد | Photo by : Dave Wong
باغ دولت آباد | Photo by : Fariba Kazemian

قسمت های مختلف باغ دولت آباد

حالا وقت آن است که به بخش های مختلف این باغ قدم بگذاریم و با آنها آشنا شویم:

بخش اندرونی

مستطیل بزرگتر همان قسمتی است که توسط عموم مردم به عنوان باغ دولت آباد شناخته می شود و در کل مجموعه، نقش باغ اندرونی را بازی می کند که در گذشته به عنوان باغ خصوصی و اقامتگاه خانواده کاربرد داشته است. در این قسمت با گذرگاه یا محوری رو به رو هستیم که در واقع خط تقارن بخش اندرونی است و عناصر مختلف از جمله درختان به زیبایی در دو سوی آن تکرار شده اند. یک سر این گذرگاه به عمارت سردر و سرِ دیگر به عمارت هشتی می رسد. آبنما (استخر) باغ در میان این گذرگاه (منطبق بر محور اصلی) ساخته شده و 194 در 12 متر است. با این جایگذاری هوشمندانه و ابعاد حساب شده، آبنما دقیقا در وسط فضای اندرونی قرار دارد و باغ را در این قسمت به دو کرت (باغچه) مستطیلی متقارن تقسیم می کند. این کرت بندی بسیار منظم و دقیق است و تبعیت از تناسبات معماری به خوبی در آن دیده می شود.اگر با نگاهی تخصصی تر به این گذرگاه نگاه کنیم، این محور، در راستای شمال غربی – جنوب غربی کشیده شده است و نسبت به محور غربی – شرقی زاویه ای 30 درجه دارد.

در واقع عمارات باغ در ابتدا و انتهای این محور اصلی قرار دارند و در دو طرف آن درختانی کاشته شده اند. دلایل این ساختار عبارتند از:

ایجاد تمرکز دید به سمت عمارت اصلی و بادگیر

دسترسی به چشم انداز باغ برای عمارات در ابتدا و انتهای محور و اتصال بصری آنها

طولانی تر جلوه دادن باغ

 * قسمت های مختلف اندرونی

اندرونی از ساختمان ها و سازه های مختلفی تشکیل می شود که عبارتند از:

1- ساختمان هشتی | بادگیر تابستانه

مهم ترین ساختمان باغ، عمارت هشتی است که در انتهای محور اصلی باغ و متصل به دیوار جنوبی قرار دارد. این عمارت، ساختمان اصلی باغ را تشکیل داده است و تلفیق جریان هوا و آب را به زیباترین شکل مورد استفاده قرار می دهد. در این ساختمان باد و آب داخل حوض ها تلفیق می شوند و هوای خنک را از زیر بادگیر به قسمت شاه نشین و تالارها انتقال می دهند. به دلیل همین خنکای هوا به این بنا، ساختمان تابستانه یا بادگیر تابستانه نیز گفته می شود.

هشتی، ساختمانی دو طبقه است که شکلی شبیه به یک هشت ضلعی دارد. هشتی باغ دولت آباد 3 شاه نشین با درهای مشبک و حوضخانه ای با حوض مرمری، اتاقک بادگیر، هشتی و دو اتاق پستو را در خود جای داده است. به سقف این قسمت که نگاه کنید جلوه ای از هنر کاربندی را در زیباترین شکل ممکن می بینید که هنر دست استاد حاجی علی اکبر آخوند است. زیبایی این کاربندی با سیم گِل و دَم گیری گچی ماهرانه بیشتر خودش را نشان می دهد. این دو از روش های مرسوم در معماری یزد هستند که در ساختمان های متعددی در این شهر به چشم می خورند. سیم گل ملاتی از ماسه، خاک رس، کاه خرد شده بسیار نرم و کمی گچ نیم کوب است که آن را برای اندود نهایی در سطوح مورد استفاده قرار می دهند. دَم گیری گچی هم همان طور که از نامش پیداست با دَم یا لبه کار سر و کار دارد و برای بخش نهایی تزیینات به کار می رود.

در کنار تزیینات و ظریف کاری ها، استفاده از درِ ارسی، شیشه های رنگی و رقص نور آفتاب و مهتاب در آنها زیبایی بیشتری به این عمارت می دهد. در طبقه بالایی عمارت هم، یک تالار و ایوان وجود دارد و امکان تماشای منظره زیبای باغ را فراهم می سازد.

2- بادگیر باغ دولت آباد | بلندترین بادگیر خشتی جهان

بادگیر باغ دولت آباد بر روی هشتی قرار دارد و شاخص ترین نماد این باغ محسوب می شود. این بادگیر با ارتفاع 33.8 متر عنوان بلندترین بادگیر خشتی جهان را به خود اختصاص داده است.

بادگیر باغ، از نوع هشت ضلعی و به شکل منشوری است و یک حوض در زیر آن قرار دارد. این ساختار باعث می شود که به هنگام وزش باد در هر جهت، بادگیر بتواند به راحتی و به سرعت، آن را به قسمت زيرين هدايت کند. باد به سطح آب حوض می رسد و هوای خنکی را  داخل بنا به جریان می اندازد. این تلفیق باد و آب هوای خنک زیر بادگیر با به قسمت شاه نشین و تالارها  می رساند و همچون کولرهای امروزی داخل بنا را خنک نگاه می دارد.

بادگیر باغ دولت آباد | Photo by : Unknown

3- تالار طنبی

در سمت غرب عمارت هشتی، ساختمان بزرگ و مجللی به نام عمارت یا تالار طَنَبی قرار دارد که بادگیری مربع شکل بر فراز آن دیده می شود. در دو طرف تالار طنبی، تالارها، صفه ها و شبستان هایی در یک طبقه جای گرفته اند که از طریق درها و روزنه ها به طنبی راه می یابند. در زیر این تالار، زیر زمینی عمیق وجود دارد که به وسیله دو پله به باغ راه پیدا می کند و از طرف جنوب توسط یک راهرو به محوطه زیر بادگیر می رسد.

باغ دولت آباد | Photo by : Unknown

4- بهشت آیین | زمستانه مجموعه

بهشت آیین (زمستانه) اقامتگاه زمستانی خانواده در باغ بوده و رو به تابش جنوب احداث شده است. این ساختمان دقیقا در روبه روی هشتی قرار دارد و مرز بین بیرونی و اندرونی نیز به شمار می رود. یعنی یک سوی آن در اندرونی و سوی دیگر ساختمان در بیرونی مجموعه قرار دارد. نواری میان دو ساختمان هشتی و این اقامتگاه (که عمارت سردر هم محسوب می شود) شکل گرفته است که در راستای محور مرکز قرار دارد. در این محور گیاه شبدر کاشته شده است و در دو طرف این محدوده درختان گیلاس و انار به چشم می خورند.

بهشت آیین باغ دولت آباد | Photo by : Unknown

5- سایر بخش های اندرونی

به جز بخش های یاد شده، فضاهای دیگری همچون حرمخانه (حرمسرا)، مطبخ (آشپزخانه)، اتاق های خدمه، اصطبل های تابستانه و زمستانه، درشکه خانه و یک برج دیده بانی و آب انبار خصوصی نیز در این بخش وجود دارد.

باغ دولت آباد | Photo by : Sara Kasraei

بخش بیرونی

فضای مستطیل کوچکتر در سمت شمال واقع است و محدوده باغ بیرونی موسوم به جلوخان را تشکیل می دهد. این باغ به نام بهشت آیین شهرت دارد و زمانی محلی برای استقرار کاروان ها، برگزاری تشریفات حکومتی و مراسم ورزشی بود.

این بخش به گونه ای ساخته شده که محور تقارن آن عمود بر محور اصلی باغ باشد و یک حوض مستطیلی بزرگ، نیز عمود بر آن ساخته شده است. این حوض، بهشت آیین را به دو قسمت مربع شکل تقسیم می کند که کرت های باغ را تشکیل می دهند.

عمارت سردر، اصلی ترین عمارت باغ بهشت آیین به شمار می رود که دقیقا در مرز مشترک دو باغ اندرونی و بیرونی و به صورت دو طبقه ساخته شده است. در طبقه همکف این بنا، یک سردر، هشتی و یک اتاق بزرگ (رو به شرق) و چند اتاق کوچک (رو به شمال و جنوب) و چند راهرو به چشم می خورد.

به جز عمارت سردر، ساختمان های تالارآیینه، تهرانی، دو بازارچه، دو برج دیدبانی، آب انبار عمومی و دیوانخانه دیگر ساختمان های این باغ را تشکیل می دهند.

بیرونی باغ دولت آباد | Photo by : Unknown

آب باغ دولت آباد از کجا تامین می شود؟

آب مهم ترین عنصر برای احداث چنین باغی بود و به همین دلیل خان بزرگ در ابتدای کار و پیش از احداث بنا، قناتی به طول ۶۵ کیلومتر را احداث کرد تا آب را از مهریز به یزد و محل کنونی باغ دولت‌آباد انتقال دهد. قنات تاریخی دولت آباد یکی از مهم ترین و طولانی ترین قنات های شهر یزد به شمار می رود که دارای پنج رشته بوده و از ارتفاعات مهریز سرچشمه می گرفته است. پس از حفر قنات و رساندن آب به محل باغ، مجموعه حکومتی یا دارالحکومه حاکم در آن بنا شد. ساختمان ها، حوض ها، آبنماها و درختان انار و انگور و … یکی یکی به این فضا اضافه شدند تا در کنار یکدیگر یکی از چشم نوازترین آثار را در وسعت 70000 متر مربع به وجود بیاورند. البته در دهه 1370 با ساخت خیابان بزرگی در شمال باغ، قسمت بزرگی از آن به منظور ساخت بلوار تخریب شد.

قنات دولت آباد منبع اصلی تامین آب باغ بود که نقشی اساسی را در سرسبزی و طراوت آن بازی می کرد. در مواقع خشکسالی و برای سیراب کردن باغ و پرکردن حوض های متعدد آن نیز یک چاه و منبع آب با گورو یا گاورو (1) قرار داشت که در ضلع شرقی باغ و در کنار ابنیه خدماتی تعبیه شده بود. در کنار این منابع، یک آب انبار نیز برای ذخیره آب و مصرف آن در مواقع اضطراری در باغ قرار داشت.

جریان آب این قنات پس از سیراب کردن بخشی از زمین های مهریز و به کار انداختن چندین آسیاب آبی، به سوی باغ دولت آباد می رفت و درختان این باغ را سیراب می کرد. سپس راه خودش را به قصد سیراب کردن زمین های کشاورزی به طرف اراضی اطراف باغ ادامه می داد. امروزه اثری از آب این قنات ها نیست و آب مورد نیاز باغ تنها توسط چند چاه نیمه عمیق تامین می شود.

پاورقی


1- معبری گشاد برای دسترسی به آب در زیر زمین

باغ دولت آباد | Photo by : Mehdi Rhmat

گردش هوشمندانه آب در باغ

آب در باغ دولت آباد بیش از هر باغ ایرانی دیگری به نمایش گذاشته شده است و در تمام سطوح آن جریان دارد. در این باغ شاهد فرو رفتن آب و فوران مجدد آن در قسمت های مختلف هستیم که با استفاده از قوانین معماری میسر شده است.

به طور کلی می توان بخش های زیر را برای جریان آب در باغ دولت آباد در نظر گرفت:

مسیر نمایان حرکت آب

مسیر پنهان حرکت آب

حوض و آبنما

زیر بادگیرِ عمارت هشتی، نخستین جایی است که آب دیده می شود و در یک حوض مرمری می جوشد و بالا می آید. سپس با طی مسیری به حوضی در میان عمارت می رسد و از آنجا راهش را به سوی سه حوض مستطیل شکل در سه شاه نشین باغ ادامه می دهد.

آب برای طی کردن ادامه مسیرش به مقابل ارسی اتاق ها می رسد و در سه سینه کبکی جریان می یابد. سینه کبکی یکی از فنون هوشمندانه معماری ایرانی در باغ هاست و به استفاده از سنگ های تراش دار در کف جوی برای نمایان شدن موج آب گفته می شود. سینه کبکی های باغ دولت آباد از سنگ مرمر هستند و به شکلی تراشیده شده اند که موج ایجاد کنند و حجم آب را بیش از واقعیت آن نشان دهند.

آب از هر سینه کبکی، به یک حوض کوچک موسوم به حوض کلگی وارد می شود و از آنجا خودش را به آبنمای بزرگ باغ می رساند تا نمایشی شکوهمند را به راه بیاندازد. نکته مهم درباره این آبنما این است که دقیقا بر محور اصلی باغ قرار گرفته و ابعاد آن متناسب با ارتفاع بادگیر عمارت هشتی در نظر گرفته شده است. این جایگذاری درست و به جا باعث می شود تا تصویر این عمارت به طور کامل در آب انعکاس یابد و بر زیبایی باغ بیفزاید.

در گذشته پس از آبنما، آب به درون یک آبگردان (محلی گود) می ریخته است که متاسفانه امروزه اثری از آن دیده نمی شود. بنابراین پس از آبنما، آب از زیر عمارت سردر گذر کرده و وارد باغ بهشت آیین می شود تا خودش را به به یک استخر 12 ضلعی بزرگ، در شمال عمارت برساند. پس از این استخر بزرگ، آب به سمت سه استخر مستطیل شکل در سه سمت دیگر جاری می شود و سپس به سوی خیابان ها و آبادی ها می رود تا نیازهای کشاورزی را برطرف کند.

این نمایش آب تنها نشان از خلاقیت ذهن معمار دارد. سازنده  به جریان آب در لایه های زیر زمین و سیراب کردن درختان اکتفا نکرده و آب را روی زمین به راه انداخته است تا چشم و جان ساکنان کویر نیز از آن بی نصیب نماند.

باغ دولت آباد یزد | Photo by : Unknown

کاربردهای باغ دولت آباد

باغ دولت آباد از نظر عملکرد، باغی سکونتگاهی – حکومتی به شمار می رود و همان گونه که گفتیم از دو بخش تشکیل شده است:

  • باغ بیرونی به عنوان محلی برای انجام تشریفات حکومتی ، مراسم ورزشی و اداره امور شهر
  • باغ اندرونی به عنوان بخش خصوصی و اقامتگاهی

در این نوع باغ ها بخش اندرونی کاملا متمایز از سایر بخش ها ساخته می شده و حتی دربان یا نگهبانی از آن محافظت می کرده است.

از نظر ساختار می توان باغ دولت آباد را از نوع باغ – حیاط در نظر گرفت و آن را در زمره نارنجستان قوام و باغ هفت تنان در شیراز به شمار آورد چرا که فضای باغ در وسط قرار دارد و ساختمان ها و عمارات در اطراف آن شکل گرفته اند.

مطلب مرتبط


  • آشنایی با باغ نارنجستان قوام شیراز

ثبت ملی و جهانی باغ دولت آباد

ارزش تاریخی و معماری این باغ باعث شد تا نامش در تاریخ 23 اسفندماه سال 1346، با شماره ۷۷۴ در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد. نام باغ دولت آباد در سطح جهانی نیز مطرح شد. در سال 2011 در زمره باغ‌های ایرانی ثبت شده در میراث جهانی یونسکو قرار گرفت و برای ثبت آن معیار های زیر را در نظر گرفتند:

  • شاهکاری از نبوغ و خلاقیت انسانی به شمار می رود.
  • تبادل ارزش های بشری در یک بازه زمانی و در یک منطقه فرهنگی را نشان می دهد که در زمینه پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز بوده اند.
  • سندی بی‌همتا یا دست کم استثنایی است که وجود یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته را تایید می کند.
  • نمونه ای برجسته در معماری یا تکنولوژی است که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان می دهد.
  • به طور مستقیم با یک یا چند مسئله دارای اهمیت عالی جهانی در این حوزه ها در ارتباط است: رویدادها، سنت های زندگی، افکار و عقاید، آثار هنری، آثار ادبی.
باغ دولت آباد | Photo by : Arteen Arakel Lalabekyan

راه دسترسی و اطلاعات بازدید

آدرس: یزد، بلوار دولت آباد

دسترسی با وسایل نقلیه عمومی

اتوبوس: نزدیکترین ایستگاه اتوبوس به باغ دولت آباد، سه راه شحنه است که اتوبوس خط پایانه امام خمینی – پایانه دولت آباد از آن گذر می کند. ایستگاه های این خط عبارتند از: بلوار صابریزدی – بلوار نواب صفوی – سه راه شحنه – بلوار 22 بهمن – بلوار 17 شهریور – بلوار شهید دهقان منشادی- ترمینال غدیر- دانشگاه پیام نور و بالعکس

در اصلی باغ دولت آباد در خیابان شهید رجایی و در دیگر در بلوار دولت آباد قرار دارد اما تردد از در اصلی صورت می گیرد.

اطلاعات بازدید

زمان بازدید : شش ماه اول سال از 08:00 تا 21:00 و شش ماه دوم سال از 07:00 تا 22:30

هزینه ورودی: 3000 تومان برای اتباع ایرانی و 20000 تومان برای اتباع خارجی

دیدنی های اطراف

گشت و گذار شما در شهر یزد محدود به باغ دولت آباد نمی شود؛ برای همین تعدادی از جاذبه های این دیار و فاصله شان از باغ را برای تان آورده ایم تا بتوانید برنامه ریزی بهتری داشته باشید:

موزه وزیری | 2.1 کیلومتر

مسجد جامع یزد | 2.2 کیلومتر

میدان امیر چخماق | 2.2 کیلومتر

زندان اسکندر | 2.4 کیلومتر

خانه لاری ها | 2.6 کیلومتر

آتشکده یزد | 3.3 کیلومتر

نظر گردشگران خارجی درباره باغ دولت آباد

یکی از چیزهایی که برای هر ایرانی جالب توجه است، نظر گردشگران خارجی در مورد جاذبه هایی است که در ایران از آنها بازدید می کنند. در اینجا سری به سایت تریپ ادوایزر می زنیم و تعدادی از این نظرات را می خوانیم:

گردشگر آمریکایی | زمان بازدید مهر 97

باغ و خانه تماشایی

بله! مرسی! خیلی دوست داشتم همین جا بمانم؛ طراحی زیبا و یک باغ ایرانی دیدنی.

گردشگر بلژیکی | زمان بازدید آبان 97

باغ زیبایی است اما احساس می کنم کمی از دست رفته…

این یک باغ زیبا با درختان انار، یک بادگیر بلند و استخر است. در زمان بازدید من گروهی در حال مرمت بودند.

گردشگر نیوزیلندی | زمان بازدید آبان 97

باغ ایرانی

متفاوت از دیگر جاذبه ها بود. این باغ کویری در دست مرمت است اما باز هم ارزش دیدن دارد.

گردشگر فرانسوی | زمان بازدید آبان 97

بسیار زیبا و معماری شگفت انگیز

این مکان بسیار شگفت انگیز است، آن را از دست ندهید. معماری و خانه ها (خانه های تابستانی و خانه های زمستانی)، و بادگیر (تهویه مطبوع سنتی قدیمی) در اینجا باور نکردنی هستند. معماری خانه ها با دانشی که در آن زمان داشتند و اینکه می دانستند چه چیزی بین آجر و سنگ به کار ببرند و آب زیر بادگیر و اینکه چگونه با آن هوا را به گردش درآورند، در خیال تان هم نمی گنجد. حتما این جاذبه را ببینید.

گردشگر استرالیایی | زمان بازدید دی 97

یک باغ در بیابان

در بافت تاریخی یزد جاذبه های زیادی قرار دارد، بیشتر بناها خشتی هستند و سبزی گیاهان کم و بیش به چشم می خورد. با این حال، باغ دولت آباد، مجموعه تاریخی بزرگی با درختان زیاد است که تنها به خاطر سرسبزی اش جذاب نیست بلکه معماری آن نیز زیبا و تماشایی است؛ درهای بسیار زیبا و پنجره هایی با شیشه رنگی و بادگیری مرتفع.

به هر حال بستنی کافه آن نیز خوشمزه بود.

باغ دولت آباد یزد | Photo by : Unknown
باغ دولت آباد یزد | Photo by : Unknown

گیاهان در باغ دولت آباد یزد

از دیرباز کاشت گیاهان در باغ ایرانی سه هدف داشت: سایه، برداشت و تزیین. درختان سایه دار و مثمر بخش عمده درختان باغ را تشکیل می دادند و گل ها و گیاهان زینتی سهم کمتری داشتند. باغ دولت آباد هم از این قاعده مستثنا نیست. همان طور که پیش از این گفتیم سطح باغ دولت آباد دو بخش دارد که شامل یک باغ خصوصی و یک باغ برای مراسم و ورزش می شود. در نواری که میان دو ساختمان باغ و در راستای محور مرکز قرار دارد به گیاه شبدر بر می خوریم و در دو طرف این نوار درختان گیلاس و انار را می بینیم. درختان مختلف دیگری نیز در باغ به چشم می خورند که بیشتر آنها سرو و کاج هستند. انگور دیگر درخت مثممر باغ است که در داخل کرت ها کاشته شده است. بوته های گل سرخ نیز بخش دیگری از گیاهان را تشکیل می دهد که به وفور و به صورت ردیفی کاشته شده اند.

 

باغ دولت آباد یزد | Photo by : Arteen Arakel Lalabekyan

توصیه های کارناوالی

باغ دولت آباد یکی از بناهای تاریخی مهم ایران است که در سطح جهانی شهرت دارد پس مراقبت بیشتری می خواهد. به هنگام بازدید از این شاهکار هنر و معماری مراقب آن باشید.

می توانید پس از گشت و گذار در باغ از کافی شاپ موجود در آن نیز استفاده کنید و لذت بیشتری از بودن در فضای باغ ببرید.

در سفر به یزد از خرید سوغاتی های این شهر غافل نشوید. برای آشنایی با آنها به مطالب مرتبط مراجعه کنید.

چشیدن طعم غذاهای سنتی یکی از تجربیاتی است که می تواند در این سفر، نصیب شما شود پس آن را از دست ندهید. برای آشنایی با غذاهای سنتی یزد به مطالب مرتبط نگاهی بیندازید.

باغ دولت آباد | Photo by : Komeil Arabzade

ارسال نظر در این مطلب امکانپذیر نمی باشد. جهت ارتباط با مدیریت می توانید از فرم تماس استفاده نمایید