تاریخچه بادبزن؛ وسیله‌ای کاربردی یا تزئینی؟
بادبزن وسیله‌ای است که برای تولید جریان هوا به‌منظور خنک‌کردن استفاده می‌شود. تاریخ پیدایش بادبزن به 4000 سال پیش در مصر بازمی‌گردد. در آن زمان به‌عنوان یک ابزار مقدس شناخته و در مراسم مذهبی استفاده می‌شد. همچنین به‌عنوان نمادی از سلطنت در نظر گرفته می‌شد، همان‌طور که از دو بادبزن استادانه پیدا شده در مقبره پادشاه توت مشهود است. فرهنگ‌های دیگری که از بادبزن استفاده می‌شد عبارت‌اند از ایرانی، یونانی، رومی و چینی. برای دانستن اطلاعات جالب و شگفت‌انگیزتر در مورد تاریخچه، منشأ و پیشینه بادبزن‌ها با این مطلب یزد استور همراه باشید.
منشأ و پیشینه بادبزن
مسلماً تاریخ اولیه پیدایش بادبزن را می‌توان به چندین هزار سال قبل و برای مثال مصر باستان ردیابی کرد، جایی که برخی از اولین تصاویر از بادبزن‌ها به شکل نقش‌برجسته است. یک کنده‌کاری به‌خوبی حفظ شده در معبد رامسس سوم (حکومت 1186-1155 قبل از میلاد) چهره‌ای را نشان می‌دهد که به‌عنوان “حامل بادبزن” نامیده می‌شود که یک بادبزن دسته دراز را که با پرها تزئین شده است در دست دارد. خنک‌کردن یا سایه دادن به مقامات و مقامات دربار مهم‌ترین کارکرد بادبزن‌های اولیه بود. برخی از اولین نمونه‌های باقی‌مانده از نوع مشابهی بودند و در سال 1922 زمانی که مقبره توت عنخ آمون توسط هوارد کارتر و تیمش باز شد، کشف شد. از میان همه داشته‌های فرعون، این به‌اصطلاح بادبزن طلایی است که شاید بیشتر از همه موردتوجه قرار می‌گیرد.
اگرچه تاریخ پیدایش بادبزن را به مصر نسبت می‌دهند اما برخی معتقدند بابزن در چین و ژاپن اختراع شده است و هر دو افسانه‌های مختلفی از اختراع آن را در خود جای‌داده‌اند. بادبزن ژاپنی نماد چیزهای مختلفی مانند دوستی، احترام و آرزوهای خوب است. در مناسبت‌های خاص به مردم هدیه داده می‌شود و یک صحنه مهم برای اجراهای مختلف رقص ژاپنی را تشکیل می‌دهد. ژاپنی‌ها معتقدند که دسته بادبزن نشان‌دهنده آغاز زندگی است و دنده‌ها برای جاده‌های زندگی هستند که از همه جهات بیرون می‌روند. به‌هرحال بادبزن در دهه 1500 از طریق مسیرهای تجاری به اروپا برده شد و در اروپا، به نمادی عجیب و شیک طبقه ثروتمند تبدیل شد. ایتالیایی‌ها اولین کاربران بادبزن در اروپا شدند. تا اواسط قرن هفدهم، بادبزن یک کالای لوکس به‌حساب می‌آمد و از مواد گران‌قیمت ساخته می‌شد. صدسال بعد، طیف وسیع و متنوعی از بادبزن ساخته شد. تا قرن 18، بادبزن تقریباً در تمام کشورهای جهان تولید می‌شدند. برخی حتی طرف‌داران نقاشی را توسعه دادند که در نهایت به یک‌شکل هنری شناخته شده تبدیل شد. بااین‌حال، اوایل قرن بیستم شاهد کاهش استفاده از بادبزن بودیم، اگرچه آنها هنوز هم در بسیاری از کشورها تولید می‌شوند.
در زمان حاضر، انواع مختلفی از بادبزن‌ها ساخته می‌شوند که عبارت‌اند از تاشو، بریز (از چوب‌های جداگانه که از بالا و پایین به هم متصل شده‌اند)، کوکاد (به‌صورت دایره کامل باز می‌شود) و شکل سفت ساده روی دسته. دو چوب بیرونی به‌عنوان حفاظ شناخته می‌شوند و تزئینات بیشتری دارند. از موادی مانند لاک لاک‌پشت، عاج، استخوان، حصیر، فلز و چوب برای تزئین استفاده می‌شود. بااین‌حال، آنها اکنون بیشتر برای اهداف تزئینی استفاده می‌شوند تا کاربردی.
کاربرد بادبزن
هدف اصلی بادبزن ایجاد نسیم بود، اما کاربردهای بسیار دیگری نیز داشته‌اند. در گذشته‌های دور بادبزن‌ها برای محافظت در برابر باران، برای سلام کردن، علامت زدن، برای پنهان کردن دندان‌های بد استفاده می‌شد. زنان اروپایی از بادبزن برای پنهان کردن صورت خود در هنگام مراسم عشای ربانی استفاده می‌کردند. دیگر استفاده‌های رایج از بادبزن در رقص‌های مخصوص برخی از کشورها از جمله ژاپن بود.
بادبزن در فرهنگ ایرانی
قدیمی‌ترین بادبزن دیده شده در ایران از درون آرامگاهی در شهداد کرمان یافت شده است که پیشینه آن به بیش از 4000 سال پیش می‌رسد. این بادبزن از برگ درخت خرما ساخته شده است. در ایران علاوه بر بادبزن‌هایی با جنس مختلف از جمله پلاستیک و … بادبزن‌های حصیری نیز همیشه محبوب و کاربردی بوده‌اند. حتی امروزه با وجود وسایل خنک‌کننده و سرمایشی مردم هنوز چند بادبزن در کمد یا گوشه‌ای از خانه‌هایشان دارند.
در فرهنگ ایرانی بادبزن تنها برای خنک‌کردن استفاده نمی‌شود بلکه یکی از مهم‌ترین کاربردهای این بادبزن هنگام کباب کردن در فضای باز است؛ باد زدن روی کباب سیخ شده و بردن آن اخگرهای زغال چوب. بادبزن در نقاط مختلف کشور تولید می‌شود، به این صورت که گیاهان اطراف مرداب مثل لیف، لی و سوف را می‌چینند و برای تولید این محصولات استفاده می‌کنند و یا در برخی نقاط مثل هرمزگان و یزد برگ درختان نخل را می‌چینند و در آب خیسانده تا قابل‌استفاده و انعطاف‌پذیر بشوند و در تهیه بادبزن به کار می‌برند.
فروشگاه اینترنتی یزد استور سه نوع بادبزن حصیری کوچک ، متوسط و دسته بلند (مخصوص کباب) را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. استفاده از بادبزن مخصوص کباب کردن باعث می‌شود هنگام باد زدن آتش شعله‌ور شود که دسته بلند این بادبزن‌ها دستان شما را در فاصله‌ای از آتش قرار می‌دهد و به علت حصیری بودنش گرما را به دست منتقل نمی‌کند.