حصیربافی ؛ هنری کهن
حصیربافی یکی از قدیمی‌ترین رشته‌های صنایع‌دستی فلات ایران است. مشخص نیست این هنر برای اولین‌بار کی و کجا اختراع شد. اما باستان‌شناسان آثاری از حصیربافی بر روی قطعات گچ کشف کرده‌اند که مربوط به شش هزار سال پیش است. حصیربافی بدون شک یکی از قدیمی‌ترین نوع صنایع‌دستی است. حصیربافی یک اصطلاح عمومی است که در ایران برای تعدادی از صنایع‌دستی که از بافتن تارهای نی ساخته می‌شود استفاده می‌شود. اما شایان‌ذکر است که در یک دسته‌بندی علمی، هر یک از هنرهایی مانند بامبوبافی، ترکه‌بافی (سبدبافی)، چیق بافی (پرده بافی) و کاپو بافی جایگاه جداگانه‌ای در زمینه صنایع‌دستی دارند.
نمونه‌های یافت شده در بین‌النهرین و آفریقا نشان می‌دهد که حصیربافی و سبدبافی خاستگاه منسوجات و سفال است. پروفسور آرتور آپهام پوپ معتقد بود که انسان‌ها در ابتدا از نی و گیاهانی که در باتلاق‌های بین‌النهرین می‌رویند استفاده می‌کردند تا چیزی شبیه به حصیر بسازند که به‌عنوان اولین گام برای دستیابی انسان به روش‌های مورداستفاده برای تولید فرش در نظر گرفته می‌شود. ازاین‌رو می‌توان گفت که قالی‌های بدوی از حصیر ساخته می‌شدند و بدون توجه به غارها، پناهگاه‌های اولیه با استفاده از حصیر و نی ایجاد می‌شدند.
حصیربافی در ایران
قدیمی‌ترین قطعه حصیر ایران متعلق به منطقه شهداد استان کرمان است. حصیربافی که نی‌های نازک را از طریق نخ‌های پنبه‌ای می‌پوشانند، از مصر باستان تا به امروز تغییر نکرده است. مواد اولیه حصیر در نقاط مختلف ایران بسته به شرایط جغرافیایی عبارت‌اند از: برگچه درخت خرما، برگچه درخت خرمای وحشی یا پورک، خرمای وحشی ماده یا داز، ساقه نیزارهای تالاب‌های گرمسیری خوزستان، مناطق سردسیری زریوار. دریاچه، تالاب انزلی، اراضی اطراف دریاچه هامون، گندم از استان‌های زنجان، آذربایجان و …
ابزار حصیربافی بسیار ساده و محدود شامل داس، سوهان، قیچی، سوزن و دوخت است. این هنر در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، کرمان، یزد، فارس، مازندران، گیلان و تهران رایج است.
برای بافتن حصیر ابتدا ساقه‌هایی که از نظر اندازه و قطر با هم مطابقت دارند چیده و در آب خیس می‌شوند. سپس سه تا پنج عدد از آنها توسط ساقه دیگری به هم بسته می‌شوند. این دسته‌ها برای ساختن اشیایی مانند سبد، بادبزن، کیف، کف‌پوش، دیوارکوب و غیره به هم بافته می‌شوند.
حصیربافی در یزد
هرکجا كه نخلستان‌هاي خرما وجود داشته، حصیربافی نيز در آن منطقه رواج یافته است، البته مشخص است كه هیچ‌گاه حصيربافي حرفه اصلي مردم نبوده و همواره كشاورزان به اين كار و هنر دستي مبادرت ورزيده‌اند. به دليل وجود نخلستان‌هاي خرما در شهرستان بافق، بهاباد و اردكان، اين شغل نيز به‌موازات شغل كشاورزي در اين مناطق رواج داشته است. حصیربافی به‌عنوان يكي از قديمي‌ترين صنايع بومي دستي مردم يزد، كاري جنبي و بخشي از اوقات فراغت آنان را پر کرده است.
ﺣﺼﻴﺮﺑﺎﻓﻰ ﻳﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻮرﻳﺎ منحصراً در ﺷﻬﺮهای اردکان، ﺑﺎﻓﻖ و بخش‌های ﺑﻬﺎﺑﺎد و ﻣﺒﺎرﻛﻪ راﻳﺞ اﺳﺖ و تماماً به‌وسیله زن‌های خانه‌دار در اندازه‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻬﻴﻪ می‌گردد. هنوز هم با وجود آن كه از ميزان آن بسيار كاسته شده ولي کم‌وبیش بخصوص در بين زنان رواج دارد و در كنار فعاليت‌هاي زندگي به آن مي‌پردازند. آﻧﭽﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ محصولات ﺣﺼﻴﺮى را ﺷﻜﻞ می‌دهد، ﻣﻬﺎرت و ذوق ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان اﺳﺖ. ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺼﻴﺮ، از ﻧﻮع ﻣﺤﻜﻢ و ﺳﻔﺖ آن اﺳﺖ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﺳﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ.
محصولات حصیری
محصولات حصيري از تنوع نسبي برخوردارند و اين به علت كاربردهاي گوناگوني است كه اين محصولات داشته‌اند و قبل از توليد محصولات مشابه پلاستيكي همه در نوع خود بهترين نمونه به شمار مي‌رفتند. در حال حاضر توليد بعضي از انواع اين محصولات به‌کلی منسوخ شده ولي برخي ديگر هنوز کم‌وبیش رواج دارد. بادبزن، كلاه، فرش حصيري، جارو، درب كوزه، كشكدان (ظرف كوچك حصيري در دار)، زنبيل (سبد)، پادري و جلدت (كيسه‌هاي حصيري براي نگهداري خرما) از مهم‌ترین اين محصولات است.
فروشگاه اینترنتی یزد استور افتخار دارد تا بخشی از بافته‌های حصیری را به‌صورت آنلاین به علاقه‌مندان این هنر به فروش برساند.