زیلو و زیلوبافی
زیلو یک دستبافت بسیار زیبا و درعین‌حال ساده است و می‌توان گفت همین ویژگی است که آن را به هنر اصیل و سنتی مردمان ساکن در شهرهای کویر ایران تبدیل کرده است. زیلو نوعی فرش دستباف سبک است که با بافت آن امرارمعاش صدها خانواده تأمین می‌شود. مرکز زیلوبافی شهر میبد در استان یزد است که قدمت این هنر در آن به دوران باستان برمی‌گردد. فروشگاه یزد استور یکی از مراکزی است که به‌راحتی و با چند کلیک می‌توانید زیلوی موردعلاقه خود را خریداری کنید.
این فرش سبک ثابت کرده است که یکی از مناسب‌ترین و ماندگارترین کف‌پوش‌ها به‌ویژه در مناطق کویری است. زیلو از جمله فرش‌هایی است که عمری طولانی دارد و به‌راحتی فرسوده نمی‌شود. این بافته که بیشتر شبیه گلیم است، معمولاً با نقوش چهارگوش، در رنگ‌های محدود، به‌عنوان کف‌پوش منازل و گاه مساجد دیده می‌شود. ماده اولیه زیلو نخ پنبه است و تهیه این نخ اولین مرحله از بسیاری از مراحل ساخت بافت زیلو محسوب می‌شود. به همین دلیل است که این صنعت اساساً در مناطق دارای کشاورزی رایج‌تر است و نخ پنبه‌ای که در زیلو استفاده می‌شود به‌صورت محلی تولید می‌شود.
استان یزد دارای محیطی بسیار گرم و خشک و زادگاه بسیار مناسبی برای زیلوها در تاریخ است. زیرا این دست‌بافت‌ها علاوه بر نقش و نگارهای زیبا و رنگ‌های منحصربه‌فرد به‌عنوان کف‌پوش‌های سبک و خنک مورداستفاده قرار می‌گیرند. همچنین طبق اسناد تاریخی قدیمی‌ترین قطعه باقی‌مانده از زیلو متعلق به مسجد جامع میبد است.
نقش‌های زیلو
ماشین‌های بافندگی زیلو بسیار شبیه بافنده‌های قالی است. نقوش و نقش‌های زیلو با قالی و گلیم نیز بسیار رایج است. بااین‌حال نقوشی در زیلو وجود دارد که در بناهای معماری ایران به چشم می‌خورد. نقوش هندسی و گیاهی دو گروه اصلی نقوش در زیلو هستند و الماس و مربع و صلیب در میان گروه هندسی غالب است.
گل‌های طرح زیلو به دلیل ماهیت این بافت به طرح‌های خطی تبدیل می‌شوند. زیلو عموماً از دو نقش گلدانی و مهرابی تشکیل شده است. سه ترکیب رنگ معروف زیلو سفید و آبی، سبز و بژ و آبی و بژ هستند. پوشش کف مهم‌ترین کاربرد زیلو است. علاوه بر خانه، به دلیل سادگی و آرامش برای مساجد بسیار مناسب هستند. در کنار آن، در سال‌های اخیر شاهد استفاده‌های جدیدی از زیلو از جمله کیف و کوسن بوده‌ایم که موجب رونق بیشتر این هنر دستی کهن سرزمین‌های کویری ایران شده است. زیلو توسط شورای جهانی صنایع‌دستی به‌عنوان صنایع‌دستی برجسته میبد به ثبت رسیده است.
مزایا و معایب استفاده زیلو
زیلو به علت اینکه از پنبه تهیه می‌شود و پرز ندارد، سلامتی بافنده و مصرف‌کننده را به خطر نمی‌اندازد، درصورتی‌که پشم در قالی‌بافی ممکن است باعث بروز بیماری‌های دستگاه تنفسی برای بافنده آن شود. استفاده از زیلو برای افرادی که دارای آلرژی به‌خصوص حساسیت‌های تنفسی و حتی پوستی هستند توصیه می‌شود. همچنین زیلو از نفوذ شن و ماسه در مناطق کویری جلوگیری می‌کند و می‌تواند فرش و زیراندازی مناسب برای مناطق کویری باشد.
زیلو همچنین از قابلیت طراحی خلاقانه با استفاده از اشکال هندسی برخوردار است و می‌توان نام واقفان و خیرین را روی زیلوهای نذری بافت. همچنین می‌توان این محصول را علاوه بر زیرانداز به‌عنوان سجاده فرش، تابلو، روکش صندلی اتومبیل، رومیزی، پشتی و بالش استفاده کرد. بافت منحصربه‌فرد زیلو از تعریق بیش از حد بدن جلوگیری می‌کند؛ بنابراین استفاده از پشتی و تکیه آن برای اماکن عمومی که جمعیت زیادی در آن حضور دارند، مناسب است.
نگهداری و شست‌وشوی زیلو
زیلوها معمولاً بسیار بادوام هستند و نگهداری از آنها نیز بسیار آسان است. زیلو به دلیل استفاده از الیاف طبیعی در عین نرم بودن، فرشی سبک، با قابلیت شست‌وشوی مداوم و گرم در مقابل سرما محسوب می‌شود و حتی دارای ماندگاری بیشتری نسبت به فرش است. شست‌وشوی زیلو بسیار آسان است و با آب سرد یا گرم تفاوتی ندارد. حتی آب جوش هم روی زیلو بی‌اثر است. ترکیبات قلیایی نظیر پودرهای شست‌وشو و صابون روی زیلو اثر مخرب ندارند. در نتیجه با خیال راحت می‌توانید از زیلو به مدت طولانی استفاده کنید.
خریداران زیلو، از اقشار مختلف جامعه هستند؛ بنابراین انواع زیلو با قیمت‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود تا خریداران زیلو بتوانند با بودجه‌های مختلف اقدام به خرید کنند. قیمت زیلوهایی که در بازار وجود دارد، معمولاً در دو سطح است. برای کسانی که به دنبال زیلو ارزان می‌گردند نیز زیلو در بازار وجود دارد. قیمت زیلوی یزدی معمولاً بالاتر است چون دارای کیفیت خوبی هستند و در تولید آنها از مواد مرغوب‌تری استفاده شده است. فروشگاه اینترنتی یزد استور با عرضه هر دو نوع زیلو دستباف و ماشینی انتخاب را برای دوستداران این نوع فرش آسان کرده است.