سالروز ثبت جهانی بافت تاریخی شهر یزد
شهر یزد در کویرهای ایران و نزدیک به جاده قدیم ابریشم واقع شده است. این شهر، گواهی زنده برای استفاده هوشمندانه از منابع محدود موجود در بیابان برای بقا است. آب توسط سیستم قنات به شهر آورده میشود. هر منطقه از شهر بر روی یک قنات ساخته شده است و دارای یک مرکز مشترک است. ساختمانها از خاک ساخته شدهاند. استفاده از خاک در ساختمانها شامل دیوارها و سقفها با ساخت طاق و گنبد است. بادگیرها، حیاطها و دیوارهای خاکی ضخیم، میکرو اقلیم دلپذیر را ایجاد میکنند. کوچههای نیمه پوشیده همراه با خیابانها، میدانهای عمومی و حیاطها به کیفیت شهری دلپذیر کمک میکنند.
این شهر از روند مدرنیزاسیونی که بسیاری از شهرهای خاکی سنتی را ویران کرد، مصون مانده است. امروزه این شهر با قنات، خانههای سنتی، بازارها، حمامها، آبانبارها، مساجد، کنیسهها، معابد زرتشتیان و باغ تاریخی دولتآباد باقیمانده است. این شهر از همزیستی مسالمتآمیز سه دین اسلام، یهودیت و زرتشتی برخوردار است.
این شهر همچنین دارای سوغات و صنایعدستی ارزشمند و چشم نوازی از جمله منسوجات سنتی، مس، ترمه و البته شیرینیهای خوشمزه است. در این مقاله فروشگاه اینترنتی یزد استور با شهر یزد و جهانیشدن آن آشنا میشویم.
ثبت ملی یزد
شهر تاریخی یزد در سال 1384 در فهرست آثار ملی قرار گرفت که بر اساس قانون حفاظت از میراث ملی (1930) و قانون تأسیس سازمان میراثفرهنگی ایران (1358) از حمایت قانونی برخوردار است. این ملک همچنین تابع قوانین و استانداردهای حفاظت از شهرهای تاریخی است.
میراث جهانی یونسکو
تهیه اسناد و مدارك اولیه پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد به طور مشخص از سال 1389 با انعقاد قرارداد مشاورهای در دستور كار قرار گرفت و فعالیتها و پیگیریهای جدی برای ثبت جهانی در سال 1394 با ارسال پرونده به یونسكو شكل جدی و رسمی به خود گرفت. در این سال، محدوده بافت تاریخی شهر یزد با 743 هكتار وسعت بهعنوان نخستین بافت تاریخی زنده برای ثبت جهانی به یونسكو ارسال شد تا بهعنوان نخستین شهر تاریخی جهان توسط جمهوری اسلامی ایران به دنیا معرفی شود.
سرانجام ۱۸ تیرماه 1396 محدوده بافت تاریخی شهر یزد در چهل و یكمین اجلاس كمیته میراث بشری یونسكو با حمایت قاطع نمایندگان كشورهای جمهوری آذربایجان، كویت، تركیه، ویتنام، تونس و لبنان و اجماع اعضای كمیته در فهرست سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) به ثبت رسید و بهعنوان میراث مشترک بشری به جهانیان معرفی شد.
سازگاری با محیط
شهر تاریخی یزد شاهد سیستم ساختمانی فوقالعاده استادانه در معماری خاکی و تطبیق شیوههای زندگی با محیط متخاصم برای چندین هزار سال است. یزد با تداوم سنتهایی همراه است که سازمان اجتماعی را در برمیگیرد. اینها شامل وقف، بهرهمندی از ساختمانهای عمومی مانند آبانبارها، مساجد، حمامها، قناتها و غیره و همچنین توسعه سنتهای ناملموس و چندفرهنگی، تجاری و صنایعدستی، بهعنوان یکی از غنیترین شهرهای جهان است. این نشاندهنده فرهنگهای متنوع مربوط به ادیان مختلف در شهر از جمله اسلام، یهودیت و زرتشتی است که هنوز در کنار هم زندگی مسالمتآمیز دارند و دارای ترکیبی از ساختمانها از جمله خانهها، مساجد، آتشکدهها، کنیسهها، مقبرهها، حمامها، آبانبارها، مدرسهها، بازارها هستند. همانطور که در صنایعدستی و جشنهای سنتی آنها دیده میشود.
یزد نمونه بارز سکونتگاه سنتی انسانی است که نمایانگر تعامل انسان و طبیعت در یک محیط کویری که ناشی از استفاده بهینه و مدیریت هوشمندانه منابع محدود موجود در چنین محیط خشکی است. با استفاده از سیستم قنات و استفاده از خاک در ساخت ساختمانهایی با حیاط فرورفته و فضاهای زیرزمینی. علاوه بر ایجاد میکرو اقلیم دلپذیر، از حداقل مواد استفاده میکند که الهامبخش معماری جدید در مواجهه با چالشهای پایداری امروزی است.
حفظ اصالت
یزد دارای تعداد زیادی نمونه عالی و منحصربهفرد از معماری سنتی کویری با طیف وسیعی از خانهها از خانههای معمولی تا املاک بسیار بزرگ و تزئین شده است. علاوه بر مسجد و بازار اصلی که وضعیت بسیار خوبی دارند، هر محله از شهر تاریخی هنوز دارای تمام ویژگیهای خاص خود مانند آبانبار، حمام، تکیه، مساجد، مقبره و غیره است. بسیاری از خیابانها و کوچهها که الگوی اولیه خود را حفظ کردهاند، همچنین دارای ساباطهای فراوان، یعنی کوچههای نیمه یا تمام سرپوشیده و مجموعهای از طاقهایی که برای محافظت در برابر آفتاب از آنها عبور میکنند.
خط افق شهر که با بادگیرها، منارهها و گنبدهای بناها و مساجد پر شده است، چشمانداز برجستهای را از دوردستها، از داخل و خارج از شهر تاریخی، به نمایش میگذارد.
یزد بهعنوان شهری پویا و زنده بهتدریج با تغییراتی اجتنابناپذیر تکامل یافته است. بااینحال، هنوز ویژگیهای زیادی وجود دارد که به یزد اجازه میدهد شرایط اصالت را داشته باشد، از جمله مواردی که مربوط به تداوم میراث ناملموس آن است.
یزد بهعنوان مکانی شناخته شده است که اعیاد و زیارتهای مذهبی در آن ابعاد خاصی دارد. همچنین یک شبکه پرجنبوجوش از سازمانهای اجتماعی (وقف) وجود دارد که هنوز نقش قوی در سطح منطقه ایفا میکنند، علاوه بر سازمانهایی که توسط شهرداری و دولت نمایندگی میشوند. از نظر کاربری و کارکرد باید به فعالیتهای مذهبی که در بالا گفته شد اشاره کرد. همچنین بخش بزرگی از بافت تاریخی، هنوز مسکونی است و این ویژگی منحصربهفرد و جذاب برای این شهر است.
گنجینه فرهنگ و تمدن
یزد در كنار استانهای فارس و اصفهان بهعنوان مثلث طلایی گردشگری ایران مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی بوده بهگونهای كه استقبال گردشگران خارجی از این شهر تا پنج برابر افزایش داشته و همین امر گردشگری را محور توسعه استان قرار داده است.
این استان 2270 هكتار بافت تاریخی دارد و شهر یزد بهعنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی به مساحت عرصه 743 هكتار و مساحت حریم پنج هزار هكتار در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، شهر كار و كاریز و كاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخهها، شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب شناخته میشود. یزد گنجینهای از هنر، فرهنگ و تمدنی ایرانی را در خود دارد كه از آن جمله میتوان به بناهای مذهبی، بقعه، مساجد، حسینیهها، زیارتگاههای زرتشتیان، خانههای تاریخی، آبانبارها، باغهای تاریخی، بادگیرها و بازارچهها اشاره كرد.
فروشگاه اینترنتی یزد استور به مناسبت سالروز ثبت جهانی شهر یزد محصولات خود را تا پایان تیرماه با 15 درصد تخفیف با کد yazd-jahani ارائه می دهد.