مس؛ تاریخچه و خواص
سرآشپزهای متخصص مدت‌هاست که آن را می‌شناسند. با استفاده از ظروف مسی می‌توان هر غذایی را به روشی عالی و ملایم تهیه کرد. آنها بهترین ظروف برای پخت‌وپز هستند. این واقعیت است که مس دارای خواص عالی است. مس یک رسانای حرارتی کامل است. حرارت به طور مساوی روی ظروف با دقت پخش می‌شود. آشپزهای آماتور و حرفه‌ای در سراسر جهان می‌دانند که این کیفیت چه ارزشی دارد. به حداقل رساندن خطر سوزاندن و صرفه‌جویی قابل‌توجه در انرژی به‌عنوان عوارض جانبی مورد استقبال قرار می‌گیرد.
درخشش و زیبایی مس، آشپزها را اغوا می‌کند. واقعیت این است که ظروف مسی نه‌تنها زیبا هستند بلکه قدیمی‌ترین فلزی است که بشر از آن استفاده کرده است. رسانایی بی‌نظیری دارد و به‌سرعت و یکنواخت گرم می‌شود و آن را به ابزاری قدرتمند در آشپزخانه شما تبدیل می‌کند. از چراغ‌های آویز پررنگ گرفته تا وسایل آشپزخانه مجلل، مس را می‌توان به‌راحتی در هر اتاقی کار کرد. این فلز باستانی به فضاهای معاصر، حالتی شیک می‌بخشد، اما به همان اندازه در ایجاد جلوه‌ای گرم و روستایی در طرح‌های قدیمی و نوستالژیک مؤثر است. مس هرگز به طور کامل از مد خارج نشد و یک ماده تزئینی محبوب برای همه از مصریان باستان تا رومیان (و فراتر از آن) باقی مانده است.
تاریخچه
مس از شش هزار سال پیش و یا حتی قبل‌تر روی زمین بوده است. فلز نارنجی مایل به صورتی که به نام «جواهرات آشپزخانه» نیز شناخته می‌شود، برای چندین دهه هم ظروف آشپزخانه، هم ابزارهای تکنولوژیکی و هم مواد تزئینی را زینت داده است. قبل از گذار به عصر برنز، مس شاید یکی از پرکاربردترین فلزات در تاریخ به‌ویژه در آسیا، اروپا، بین‌النهرین و مصر بود.
اولین شواهد از ظروف مسی از بین‌النهرین به ویژه از مناطق سومری‌ها کشف شد. حتی قبل از آن، نزدیک به ده هزار سال پیش، از مس برای تراشیدن سلاح‌ها و ابزارهایی مانند سرنیزه، تیغ، پین و تیر استفاده می‌شد. اگرچه امروزه، شیلی بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در جهان است، اما بین‌النهرینی‌ها نخستین بار به خاطر حیات بخشیدن به این فلز چند منظوره به عنوان ظروف پخت‌وپز شناخته شده‌اند. مس یک فلز طبیعی است که برای اولین‌بار حدود 10000 سال پیش برای ساخت ابزار در خاورمیانه استفاده شد. یکی از قدیمی‌ترین قطعات مربوط به حدود 8700 سال قبل از میلاد مسیح در شمال عراق یافت شد.
مس در ایران
اگرچه مس در متون جغرافیایی بسیار کمتر از فلزات گران‌بها ذکر شده است، اما به نظر می‌رسد که در اوایل دوران اسلامی در مناطق وسیعی از ایران استخراج شده است. سنگ معدن مس به وفور در اطراف لبه‌های فلات ایران وجود دارد و احتمالاً معادن به‌صورت فصلی کار می‌کردند تا زمانی که ذخایر محلی سوخت به پایان برسد. جغرافی‌دانان در قرن دهم از استخراج مس در کوه‌های فرغانه و جاهای دیگر ماوراءالنهر خبر دادند. همچنین در خراسان، در اطراف اصفهان، خوزستان و فارس. در واقع، بین‌النهرین احتمالاً برای مس به ایران وابسته بوده است. در قرن هفدهم، تقاضا برای مس در ایران ظاهراً از ظرفیت صنایع معدنی بومی فراتر رفته بود.
قدیمی ترین اشیاء کشف‌شده مسی در ایران به هزاره پنجم قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد؛ تپه زاغه، تپه سیلک و تل ابلیس از قدیمی‌ترین مناطقی هستند که ایرانیان برای نخستین‌بار در آنها از فلز مس استفاده کردند. این شواهد نشان می‌دهد ایران یکی از نخستین تمدن‌هایی بود که مس را در ساخت ابزار مورد نیاز خود به کار گرفت. آثار کشف شده مس در تپه زاغه واقع در سگزآباد قزوین که قدمت آن به 4900 ســال قبل از میلاد می‌رسد، حاکی از آن است که احتمالاً اولین استفاده از مس در ایران در این محل صورت گرفته است. کورهها و تودههای مسی کشف‌شده در تپه زاغه، نشان از احیا و ذوب و ریختهگری مس در این مکان دارد.
تپه سیلک نیز از قدیمی ترین مناطق سکونت تمدن‌های ماقبل تاریخ بوده است که قدمت این منطقه حدود 8 هزار سال است و با توجه به آثار کشف شده، قدمت کشاورزی و دامداری در این محل بیش از سایر نقاط ایران بوده است. اولین استفاده از ابزارهای مسی در سیلک که تاریخ آن به بیش از 6000 هزار سال برمیگردد، مانند بسیاری از نقاط به‌وسیله چکش‌کـاری مس طبیعی صورت میگرفته است، این موضوع را می‌توان با توجه به شکل اشیاء اولیه و نبود کوره‌های ذوب مس در آن دوران دریافت.
ویژگی‌ها و خواص
رسانایی حرارتی عالی است که مس را به یک ماده پایه عالی برای ظروف به‌ویژه قابلمه‌ها و تابه‌ها تبدیل می‌کند. مشخص شده است که مس پنج برابر بهتر از آهن و حتی بیست برابر بهتر از فولاد ضدزنگ، گرما را هدایت می‌کند. به لطف خاصیت هدایت حرارتی عالی، گرما در ظروف مسی به طور یکنواخت‌تر از قابلمه‌ها و تابه‌های سنتی پخش می‌شود. این قابلیت همچنین، خطر سوختن را کاهش می‌دهد زیرا دما را می‌توان راحت‌تر تنظیم کرد. در نتیجه می‌توان با انرژی کمتری طبخ کرد.
از آنجایی که مس به‌خوبی گرم می‌شود، غذاهایی که در قابلمه‌های مسی تهیه می‌شوند مدت بیشتری نسبت به غذاهای سنتی گرم می‌مانند. اصولاً قابلمه‌ها و تابه‌های مسی را می‌توان روی هر نوع اجاقی به‌استثنای اجاق‌های القایی استفاده کرد. اگر اجاق گازی با اجاق شیشه‌ای سرامیکی دارید، توصیه می‌شود از قابلمه‌ها و تابه‌های مسی با دیواره ضخیم استفاده کنید، زیرا در معرض حرارت کمتر دچار تغییر شکل می‌شوند.
ظروف مسی اثر ضدباکتریایی دارند زیرا میکروب‌ها و باکتری‌ها نمی‌توانند روی مس زنده بمانند. برای این میکروارگانیسم‌ها مس سمی است اما برای انسان این ماده هیچ تهدیدی ندارد. به همین دلیل لوله‌های آب و دستگیره درب بیمارستان‌ها اغلب از مس ساخته می‌شوند. در نتیجه می‌توان از انتقال میکروب‌ها جلوگیری کرد.
مس یک آنتی‌اکسیدان شناخته شده است، به این معنی که با تمام رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند و اثرات منفی آنها را خنثی می‌کند. رادیکال‌های آزاد و اثرات مضر آنها از عوامل اصلی سرطان در بدن انسان بوده است. مس همچنین به تولید ملانین کمک می‌کند که به پوست و چشم‌ها رنگ می‌دهد و همچنین در برابر اشعه‌های مضر UV خورشید محافظت می‌کند.
طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، مس به‌عنوان کاهش‌دهنده سطح کلسترول و تری گلیسیرید شناخته شده است. اگر کمبود مس از دوران کودکی شروع شده باشد، منجر به افت فشارخون می‌شود، اما اگر بزرگسالان از کمبود مس رنج می‌برند، به فشارخون بالا مبتلا می‌شوند؛ بنابراین، مقادیر کمی مس برای تنظیم فشارخون در یک فرد حیاتی است.
مس به تجزیه مواد غذایی و ساخت هموگلوبین و به بدن در جذب آهن کمک می‌کند. مس همچنین دارای خواص ضدالتهابی است که برای بیمارانی که از آرتریت و آرتریت روماتوئید رنج می‌برند تسکین زیادی می‌دهد. علاوه بر این، مس دارای خواص تقویت‌کننده استخوان است که آن را به یک درمان عالی برای آرتروز تبدیل می‌کند.
مس در یزد
در میان صنایع دستی متنوع استان یزد ظروف و کالاهای از جنس «مس» آن هم به دلیل کیفیت، تنوع و طرح‌های متعدد توجه بسیاری از افراد را به خود جلب می کند. مسگری از صنایع پرآوازه و کهن شهر یزد بوده و از این رو یزد از جمله مراکز عمده تولید این هنر دستی بوده است. رواج و رونق مسگری در یزد به حدی بوده است که بازاری تحت عنوان بازار مسگری در شهر یزد وجود دارد. قدمت این بازار به دوران تیموری باز می‌گردد. ظروف مسی ساخته شده به دست هنرمندان یزدی یکی از زیباترین سوغات های یزد است که مسافران و گردشگران نمی توانند از آن چشم پوشی کنند.
بازار مسگری یزد
مس در یزد استور
بنا بر خواصی که برای مس برشمرده شد و با توجه به قدمت ظروف مسی که حس نوستالژی را در ما زنده می‌کند، فروشگاه اینترنتی یزد استور نیز تلاش کرده مجموعه‌ای زیبا از ظروف مسی را در اختیار شما قرار دهد. این محصولات چشم‌نواز، بسیار کاربردی هستند و هم برای استفاده روزانه در منزل به کار برده می‌شود و هم یک هدیه خاص و منحصربه‌فرد برای کسانی است که دوستشان دارید. یزد استور به شما کمک می‌کند بهترین و زیباترین ظروف مسی را با بهترین قیمت تهیه کنید.
